Büyük kentlerde kişi başına düşen gelir azaldı

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından hazırlanan ‘İl Bazında Gayrisafi Yurt İçi Hasıla’ raporuna göre, gayri safi yurtiçi hasıladan (GSYH) kişi başına düşen ortalama gelir 52 bin 316 TL yani, 9 bin 213 dolar oldu.

Uğur DUYAN

ANKARA (Anayurt) – Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından hazırlanan ‘İl Bazında Gayrisafi Yurt İçi Hasıla’ raporuna göre, gayri safi yurtiçi hasıladan (GSYH) kişi başına düşen ortalama gelir 52 bin 316 TL yani, 9 bin 213 dolar oldu. Buna mukabil kurumun 28 Şubat 2020’de açıkladığı 2019’un dördüncü çeyrek dönemsel GSYH raporuna göre, kişi başına düşen milli geliri 51 bin 534 TL yani 9 bin 127 dolardı.

İl bazında yıllık ortalama milli gelirler incelendiğinde, 2019’da kişi başına düşen en yüksek yıllık gelir 15 bin 285 dolar ile İstanbul ili oldu. İstanbul’u; 14 bin 304 dolar ile sanayi şehri Kocaeli, 12 bin 508 dolar ile başkent Ankara ve 12 bin 466 dolar ile Tekirdağ izledi.

2019 yılında en düşük kişi başına düşen milli gelire sahip şehirler ise sırasıyla Ağrı, Şanlıurfa, Van ve Bitlis oldu.

2013 yılında en yüksek kişi başına düşen milli gelire sahip olan İstanbul, Ankara ve İzmir 2019’a kadar geçen altı yılda düşüş eğilimi gösterdi. 2013’te 20 bin 883 dolarlık kişi başına düşen yıllık gelire sahip olan İstanbul’da aynı gelir 2019’da 15 bin 285 dolara kadar geriledi. Diğer şehirlere bakıldığında Ankara 18 bin 362 dolardan 12 bin 508 dolara, İzmir ise 14 bin 450 dolardan 10 bin 663 dolara kadar geriledi.

Bu gerilemede en önemli faktör hiç şüphesiz 2012 yılından bu yana TL’nin dolar karşısındaki değer kaybı oldu. Dolar kuru, 2013 yılının ilk gününde 1,75 TL iken 2019 yılının son günde ise 6,65 TL’ye kadar yükselerek, 6 yıllık süreçte yüzde 380 arttı. Türkiye’de kişi başına düşen milli gelir ortalaması 2013 yılında 12 bin 582 TL seviyesindeyken, 2019’da 9 bin 213 dolara kadar geriledi.

2019 yılında GSYH büyüme hızı yüzdesel olarak en yüksek iller Siirt, Giresun, Artvin, Tunceli ve Hakkâri oldu. En düşük iller ise Karabük, Kırıkkale, Zonguldak, Hatay ve Kocaeli. Bunlara ek olarak 2019 yılında Türkiye genelinde bulunan 81 ilden 24’ünün ekonomik küçülmeye gittiğini, geriye kalan 57 şehrin ise ekonomik olarak büyüdüğünü de söylemek mümkün.

İllerin Türkiye GSYH büyümesine katkıları oransal olarak incelendiğinde, 57 şehrin ekonomiye pozitif etkilediği görüldü.

En yüksek pozitif etki sağlayan iller ve oranları;

Ankara binde 43,

İstanbul binde 40,

Antalya binde 14,

Mersin on binde 6,

Muğla on binde 4,

Bunlarla beraber en fazla negatif etki eden şehirler ise binde 23 ile Kocaeli, binde 11 ile İzmir ve on bine 8 oranla Bursa oldu.

TÜİK’e göre İstanbul’un Türkiye GSYH’sindeki payı yüzde 30,7, Ankara’nın yüzde 9,2 ve İzmir’in de yüzde 6,1. Bunların dışında en yüksek paya sahip diğer iki il de Bursa ve Kocaeli oldu.